Naturalna klimatyzacja do domu

Niezwykłe starożytne metody chłodzenia domów

Klimatyzacja do domu, która nie zużywa energii ? Proszę bardzo 🙂

Łapacz wiatru, Kanat i Salsabil – specyficzna fontanna to naturalne metody chłodzenia, które koniecznie warto poznać.

klimatyzator

Już w tradycyjnej, starożytnej, perskiej i arabskiej architekturze stosowano naturalne sposoby wentylacji i chłodzenia budynków.

Te rozwiązania to przykład chłodzenia pasywnego, gdzie stosuje się takie rozwiązanie konstrukcji budynku, które koncentruje się na kontroli i rozpraszaniu ciepła w budynku bez zużycia energii.

Jak to działa ?

  • poprzez zapobieganie przedostawaniu się ciepła do wnętrza,
  • albo poprzez usuwanie ciepła z budynku (chłodzenie naturalne)

Naturalne chłodzenie zależy od architektury budynku, ale także od sposobu wykorzystania miejscowo dostępnych zasobów jako wymienników / pochłaniaczy ciepła. Przykładami pochłaniaczy ciepła, które będą nas interesowały są powietrze wiatr, ziemia oraz woda.

Łapacz wiatru – wentylacja bez wentylatora

Pierwszym, powszechnie wykorzystywanym elementem, znanym także architekturze starożytnego Egiptu, był Łapacz Wiatru (po persku: بادگیر‎‎ bâdgir: bâd “wiatr” + gir “łapacz”) inaczej wieża wiatrowa, który zapewniał naturalną wentylację, w tym przewietrzanie budynków (przeciągi).

Dowlat Abaad Garden Yazd IRAN lapacz wiatru
na zdjęciu przykład – klimatyzacja dla domu z łapaczem wiatru, takie wieże wiatrowe miały nawet 30m wysokości ! foto: Mohammad Javad Najafi ; lic. CC BY-SA 4.0

Rozwiązania te stosowano w starożytnej Persji i Afryce północnej już 3000 lat temu.

Wind Tower Dubai
drewniany, zewnętrzny łapacz wiatru – Muzeum w Dubaju; foto: Denise Chan; lic. CC BY-SA 2.0

To rodzaj wieży działającej wg. poniższej zasady:

naturala klimatyzacja
Klimatyzacja do domu ? Tak działa wieża wiatrowa – łapacz wiatruna podstawie foto by Fred the Oyster, lic. CC BY-SA 4.0

Wieże – Łapacze Wiatru budowano z jednym, czterema lub ośmioma otworami, zależało to od dominującego w danej lokalizacji kierunku przepływu wiatru.
Łapacze wiatru często budowano z otworami w stronę boczną lub przeciwną do przeważającego kierunku wiatru, co pozwalało utrzymać budynki wolne od kurzu i pustynnego piasku.

Aktualnie budowane łapacze mają czasami możliwość ustawienia wieży łapacza względem kierunku wiatru albo dostosowują się do kierunku wiatru poprzez wykorzystanie żaluzji kierunkowych.

Klimatyzacja do domu cena

Rozwiązanie to wraz ze wzrostem cen energii w XXI wieku stopniowo wraca do łask.

Jednak projektując takie rozwiązanie trzeba brać pod uwagę lokalne warunki wiatrowe i klimatyczne.

Koszt budowy budynku wentylowanego za pomocą łapaczy wiatru jest niższy niż koszt budowy podobnego budynku z mechanicznymi systemami wentylacji i klimatyzacji.

Oczywiście niższe są również koszty eksploatacji  – nie zużywamy energii elektrycznej.

Ponadto łapacze wiatru są ciche, nie generują szumów, jakie towarzyszą działaniu wentylatorów.

Efekt klimatyzacyjny zwiększano także, w prosty sposób, poprzez zawieszenie wewnątrz wiatrołapu zwilżonej tkaniny w celu schładzania napływającego powietrza.

Kanat (Qanat) – efekt klimatyzacyjny

Chcąc uzyskać jeszcze większy efekt jaki dawałaby klimatyzacja do domu, stosowano połączenie wież – łapaczy wiatru z Kanat’ami (qanat).

Kanat’y były to podziemne kanały transportujące wodę z gór, pod grubą warstwą ziemi, co w warunkach pustyni sprawdza się lepiej niż transport wody na powierzchni, gdzie występuje jej parowanie.

Qanat
kanat – foto by Pafnutius, lic.CC BY-SA 3.0

Gorące powietrze z Łapacza Wiatru doprowadza się do tunelu (qanat), a tam jest ono chłodzone stykając się z zimną ziemią oraz zimną wodą płynącą przez kanat.

Ruch powietrza pobranego z Łapacza Wiatru i skierowanego w dół, nad wylot powietrza z kanatu, wytwarza podciśnienie w szybie (efekt Bernouli’ego), dzięki czemu zasysane jest powietrze z kanatu.

W piwnicy gorące suche powietrze (z łapacza) mieszane jest z wilgotnym, schłodzonym (z kanatu) co daje efekt klimatyzacji.

Qanat i wind tower
klimatyzacja do domu – łapacz wiatru plus kanat – schemat poglądowy – na podstawie foto: Samuel Bailey ; lic. CC BY 3.0

W niektórych budynkach takie powietrze rozprowadzano dalej do pomieszczeń mieszkalnych.

Są ekologiczne – qanaty wykorzystują siłę grawitacji, nie wymagają pomp, po wybudowaniu mają niskie koszty eksploatacji i utrzymania, ale mogą być budowane jedynie na obszarach gdzie źródło wody znajduje się powyżej terenu na jakim miałby być usytuowany budynek klimatyzowany tym sposobem.

Klimatyzacja do domu koszt niewielki – salasabils plus łapacz wiatru

Salsabil (Salasabils)  fontanna o płaskiej powierzchni, często nachylonej, aby uzyskać maksymalnie dużą powierzchnię spływającej wody.

Salsabil
klimatyzacja do domu – wykorzystanie fontanny o dużej, płaskiej powierzchni,
foto: Christopher John SSF ; lic. CC BY 2.0

Stosuje się ją do:

  • chłodzenia budynków,
  • napowietrzania wody pitnej,
  • i oczywiście dla ozdoby 🙂

Woda płynie w fontannie cienką warstwa, strumieniami, często tworząc mini wodospady. Potęguje tym samym parowanie i chłodzi otaczające powietrze.

W zastosowaniu wraz z łapaczem wiatru przenosi schłodzone powietrza do miejsca wewnątrz budynku.

Tego rodzaju fontanna była znana na terenach od Hiszpanii przez Afrykę aż po Indie i była to swoista klimatyzacja do domu na tamtych obszarach 🙂

fountain with water channel Alcazar of Seville Spain
fontanna z długim, płytkim kanałem – Alcazar Sewilla (Hiszpania)

Tego typu rozwiązanie bez wątpienia, w Polskich warunkach, też mogłoby być stosowane 🙂

foto wprowadzające: Andrehmarouti ; lic. CC BY-SA 4.0


Jeżeli nas lubisz, czytasz i chcesz, aby ekogazeta.eu się rozwijała to rozważ wsparcie nas darowizną


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

czternaście − 8 =