Sok z brzozy

Sok z brzozy – legendarny napój Słowian

Sok z brzozy w krajach słowiańskich nazywano go ‘’woda żywą’’, zapewniał zdrowie i oczyszczał organizm.

Czy możecie sobie wyobrazić, że w Polsce, w okresie międzywojennym, sok z brzozy (inaczej: bzowina, oskoła, ostoja) był to do tego stopnia popularny, że sprzedawano go w restauracjach 🙂

Dzisiaj niewielu Polaków zna smak naturalnego soku brzozowego. Co ciekawe, sok brzozowy jest nadal bardzo popularny w Rosji i eksportowany stamtąd do wielu krajów jako napój egzotyczny.

Nic w tym dziwnego, ponieważ sok z brzozy ma liczne zalety, które warto poznać i wykorzystać.

Sok z brzozy – jak zbierać ? 

Sok z brzozy zbiera się wczesną wiosną, przed pojawieniem się na drzewie maleńkich pączków liści. Najczęściej zbiera się go w marcu lub kwietniu, w zależności od pogody i klimatu. Sok jest smaczny i zdrowy, jeśli brzoza stoi na nasłonecznionym skraju lasu, a sok zbiera się właśnie w trakcie tego krótkiego okresu wiosennego „budzenia się” drzewa po okresie zimowym.

Zalecane godziny zbierania to nie godziny ranne, bardziej odpowiednie są godziny popołudniowe. Najlepiej zbierać sok między godziną 12.00 a godziną 18.00. Dziennie można uzyskać od 2 – 7 litrów soku z jednego drzewa.

Jeśli wybieramy się do lasu po sok z brzozy, trzeba skontaktować się z leśnikiem, by wskazał nam odpowiednie drzewa – najczęściej wskaże te planowane do ścięcia.

Kiedyś pozyskiwanie soku było łatwiejsze z jeszcze jednego powodu. Mona to było robić praktycznie wszędzie. Obecnie w celu pozyskania soku  należy się udać w głąb lasu, gdzie występuje mniejsze zanieczyszczenie spalinami, koniecznie z dala od obszarów miejskich, z dala ruchliwych dróg i od szkodliwych emisji spalin. Warto poszukać takiego miejsca i takiego drzewa 🙂

Główne zasady zbiera soku brzozowego:

• zrobić dziurę w korze w odległości 0,5 m od ziemi.
• najlepiej dziurę zrobić od strony południowej. Więcej słońca powoduje większą aktywność soku. Szybciej go pozyskamy.
• dziurę w korze robi się nożem lub ręcznym wiertłem.
• aby spuścić sok używamy drewnianego kołka.

Zbierając sok musimy pamiętać, aby:

• nie pozyskiwać soku z młodej brzozy, której pień ma mniej niż 20 cm średnicy. Zniszczymy wtedy drzewo. 
• nie pozyskujmy z jednego drzewa nadmiernych ilości soku !  Najbezpieczniejsze dla drzewa jest zbieranie z niego około jednego litra soku.
• po zebraniu płynu koniecznie otwór pokryj woskiem lub żywica drzew iglastych.

Film przedstawia sposób pobierania soku

Jak przechowywać sok z brzozy ?

Sok zawiera liczne minerały, witaminy, enzymy, fruktozę, kwasy organiczne i olejki eteryczne.

Przechowuje się go  jednak nie dłużej niż dwa dni, najlepiej w ciemnym i chłodnym miejscu. Wiosną jest to możliwe, ponieważ można go uzupełniać na bieżąco.  Większość osób pozyskany sok chce jednak zachować jak najdłużej.

Istnieje kilka sprawdzonych sposobów na  przechowywanie soku brzozowego ze wszystkimi jego dobroczynnymi  właściwościami przez dłuższy czas.

Zamrażanie soku brzozowego

To najskuteczniejszy sposób przechowywania. Ważne jest natomiast prawidłowe zamrożenie.  Sok należy zamrozić natychmiast po zebraniu i byłoby najlepiej aby zrobić to  w trybie tzw ‘’ zamrażania szokowego’’. Nie należy zamrażać soku w szklanym pojemniku.

Zdecydowanie lepiej użyć plastikowej butelki lub pojemnika.

Nigdy nie napełniamy ich do pełna  Można też wykorzystać foremki do zamrażania lodu, a następnie przełożyć zamrożone kostki soku do plastikowej szczelnej torebki.

Mrożony sok brzozowy możemy przechowywać do sześciu miesięcy.  Rozmrożony sok  zachowuje wszystkie swoje dobroczynne właściwości nie dłużej niż dwa dni. Po rozmrożeniu nie wolno go zamrażać ponownie.

Konserwowanie soku brzozowego

Do przechowywania soku brzozowego w domu dobrze zapoznać się z metodami jego konserwacji.

Potrzebny będzie cukier i kwasek cytrynowy. Przyjmuje się na 1 litr soku 120 g cukru i 5 g kwasku.

Wlewamy sok do garnka i gotujemy. W trakcie gotowania pojawi się piana. Należy ja usunąć, a do soku dodać cukier i kwasek.

Gorący sok przelewamy do wysterylizowanych słoików i szczelnie zamykamy.  Tak przygotowany sok z brzozy możemy nawet przechowywać przez okres 2 lat.

Syrop z soku brzozowego

To kolejny sposób na przechowywanie. Sposób bardzo skuteczny, bo sok z brzozy tak przechowywany zachowa właściwości nawet przez 3 lata, ale sposób  uzyskania syropu jest dosyć trudny.  Do perfekcji ten sposób opanowali Rosjanie, gdzie sok brzozowy jest bardzo popularny.  Ich syrop uzyskuje konsystencje i kolor płynnego miodu.

Sposób przygotowania syropu:

Wlewamy pozyskany sok do rondla o dużej średnicy. Gdy w trakcie gotowania, około 1/3 objętości soku wyparuje dolewamy sok i czynność tą powtarzamy kilka razy. Trudność sprawia pojawiająca się piana, którą należy usuwać. Ten proces jest bardzo pracochłonny, ale syrop warto to zrobić, syrop będzie miał niesamowity smak i skuteczność.

Jeszcze inny sposób przechowywania to wytwarzanie kwasu z soku brzozowego.

Kwas brzozowy

Na 1 litr soku potrzeba ok. 50 g cukru i około 6 g rodzynek.  

Wlewamy sok, najlepiej do naczynia glinianego. Po 3 dniach napój gotowy jest do picia. Należy go przechowywać w chłodnym miejscu i najlepiej zacienionym.

Sok z brzozy właściwości

Sok z brzozy ma liczne zalety, które warto poznać i wykorzystać:

• sok zawiera witaminę C, wapń, potas, bar, magnez, sód, miedź, tytan, żelazo, glukozę, fruktozę, hormony roślinne oraz kwasy: nikotynowy, jabłkowy i glutaminowy.
• pomaga przy: depresji, osłabieniu, awitaminozie,  menopauzie.
• przydatny dla uprawiających sport,
• zwiększa odporność,
• oczyszcza krew,
• zapobiega rozwojowi próchnicy !
• pomaga przy detoksykacji organizmu, anemii,
• zewnętrznie stosuje się do przemywania zmian skórnych i leczenia objawów alergii,
• wpływa na porost włosów.

Liście brzozy – pozyskaj także sok

Wiosna to najlepszy czas, aby pozyskać listki i przygotować sok z brzozy (z liści brzozy), o niesamowitych dla zdrowia właściwościach. Te pierwsze wiosenne listki brzozy to prawdziwy dar natury dla człowieka, niczym balsam na jego dolegliwości.

Jeżeli chodzi o listki brzozy to stwierdza się ich niezwykłą skuteczność w leczeniu uszkodzeń wątroby spowodowanych stosowaniem silnych środków chemicznych. Ale to nie jedyna ich zaleta.

Przede wszystkim pobudzają wydzielanie moczu, a z nim produktów przemiany materii. Można pokusić się więc o stwierdzenie, że dezynfekują drogi moczowe.

Mogą być polecane w chorobach nerek powodujących zmniejszone wydzielanie moczu, w kamicy moczowej, w przewlekłych zakażeniach, w obrzękach pochodzenia sercowego, a także w gośćcu przewlekłym postępującym oraz w skazie moczanowej.

Liście brzozy pomogą także osobom, które borykają się z problemami skóry: zapaleniem łojotokowym, trądzikiem czy wreszcie łuszczycą.

Z czego wynika ich tyle zalet ?

Liście brzozy to bogate źródło saponin, związków terpenowych, garbników, kwasów organicznych, flawonoidów, soli mineralnych i substancji żywicowych.

Sposób przygotowania soku z liści brzozy:

• 100 g świeżych i dokładnie umytych liści ‘’wycisnąć’’, najlepiej w sokowirówce.
• następnie wyciśnięty sok utrwalić dodając równą objętość spirytusu 70 procentowego.

Jak stosować sok z liści brzozy ?

Pić po 30- 40 kropli na kieliszek wody 3 razy dziennie, najlepiej 30 minut przed jedzeniem.

Odwar i napar z suszonych liści brzozy

Jeśli nie chcemy wyciskać soku z liści to możemy pozyskać liście brzozy w celu ich ususzenia.

Suszymy je w niższych temperaturach, tak do 45 stopni, rozkładając cienkimi warstwami, a przechowujemy bez dostępu światła.

Suszone liście wykorzystamy do przygotowania odwaru lub naparu.

Odwar z suszonych liści brzozy – przygotowanie:

• 1 łyżkę suszonych liści zalać szklanką wody i gotować przez 3-5 minut.

Po przecedzeniu pić w 2-3 porcjach pomiędzy posiłkami w przypadkach obrzęków, zakażeń układu moczowego, kamicy moczowej, chorób skóry.

Napar z suszonych liści brzozy – przygotowanie:

• 1 łyżkę suszonych liści zalać szklanką wrzątku i odstawić pod przykryciem na 10 minut.

Pić 2-3 razy dziennie.

Wino brzozowe

Wreszcie sok brzozowy możemy pozyskać, aby przygotować domowe wino brzozowe.

Najczęściej wino to można było degustować na białoruskich wsiach. Przechowywane było w beczkach, a do przygotowania napoju, zamiast cukru, używano miodu. Napój był niskoalkoholowy i lekko gazowany.

Z czasem przestano go robić. Obecnie coraz częściej powraca się do starych receptur i odtwarza jego smak.

Przepis na przygotowanie domowego wina brzozowego, o oryginalnym i niezapomnianym smaku:

• do 10 litrów soku dodajemy 2 kg cukru, 20 gr kwasku winnego lub cytrynowego i szczepimy zaczynem drożdżowym (najlepiej drożdży Sherry).

Tym co przerazili się sformułowaniem ”szczepimy zaczynem drożdżowym ( najlepiej drożdży Sherry ) z pomocą przyjdą znawcy tematu prowadzący profesjonalny portal o wdzięcznej nazwie malinowynos.pl

To zwolennicy win tworzonych z zamiłowaniem we własnych domach. Na ich stronie znaleźć można wszystkie produkty niezbędne do stworzenia pysznych win, nalewek i miodów pitnych, a przede wszystkim cenne informacje, które pomogą w produkowaniu fantastycznych napojów.

Drożdże Sherry dla wina brzozowego

Sherry to szczep drożdży przeznaczonych do win deserowych czy tzw. ciężkich win. Sprawdzają się zwłaszcza w przypadku białych trunków. Z drożdżami Sherry wykonasz pyszne wino z jabłek, białych porzeczek a także białych winogron.

Gatunek ten doskonale nadaje się również pędzenia win z dzikiej róży, czereśni, rodzynek czy głogu. Drożdże Sherry pomogą Ci też stworzyć niezwykłe wina zbożowe. Proponowany przez nas produkt to szlachetny szczep o dużej odporności na alkohol.

Właściwie wykorzystane drożdże sherry pozwalają na uzyskanie wina o wysokiej klarowności, wybornym smaku i bogatym aromacie.

Jak używać drożdży winiarskich Sherry ?

1. Nalej przegotowanej wody do butelki 0,3 L.
2. Wsyp do butelki 3 łyżeczki cukru. Dobrze wymieszaj i poczekaj aż woda ostygnie
3. Dodaj szczyptę pożywki dla drożdży (wystarczy 0,05 g).
4. Dodaj drożdże. Solidnie wymieszaj całość.
5. Zabezpiecz otwór butelki watą i odstaw naczynie w ciepłe miejsce (najlepiej 25-28°C).
6. Mieszaj roztwór 1-2 razy dziennie.
7. Po 2-4 dniach powinny być widoczne efekty burzliwej fermentacji. Przelej zawartość butelki do pojemnika z moszczem.
8. Dodaj pozostałą część pożywki. Zamieszaj nastaw i zatkaj naczynie korkiem z rurką fermentacyjną.

Drożdże Sherry Zamojscy są odporne na alkohol do 17%. Zawartość opakowania pozwala na zafermentowanie nastawu o objętości 5-30 L.

Dzielenie drożdży na porcje nie jest wskazane. Zawsze używaj całego opakowania.

zdjęcie wprowadzające (sok z brzozy – podczas ściągania z drzewa) – foto: Ole Husby . licencja: CC BY-SA 2.0

---

---