Kto uwielbia fajerwerki, a komu przeszkadzają ?

Sylwestrowe wystrzały

Każdego roku, zwłaszcza w okresie Sylwestra i Nowego Roku, niebo rozświetlają fajerwerki.

Dla jednych jest to spektakularny widowiskowy symbol radości i celebracji, dla innych źródło stresu i niedogodności. Co sprawia, że fajerwerki budzą tak skrajne emocje ?

Miłośnicy fajerwerków zawsze na tak

Fajerwerki od wieków zachwycają swoją magią. Już w starożytnych Chinach, gdzie je wynaleziono, używano ich do odpędzania złych duchów i celebracji ważnych wydarzeń. Dzisiaj spektakularne pokazy fajerwerków towarzyszą imprezom masowym, takim jak Nowy Rok, Dzień Niepodległości czy wielkie festiwale. Dla wielu ludzi są one symbolem radości, nadziei i wspólnego świętowania.

Magia światła i dźwięku wyzwala emocje, przypominając dzieciństwo czy ważne momenty w życiu. Nic dziwnego, że na widowiska fajerwerkowe przychodzą tłumy ludzi, by podziwiać kunszt pirotechniczny i poczuć wspólnotę z innymi uczestnikami wydarzenia.

Tak jak wcześniej zostało wspomniane, pierwsze fajerwerki pojawiły się w Chinach, prawdopodobnie już w IX wieku, jako wynik eksperymentów z prochem strzelniczym. Chińscy alchemicy odkryli, że mieszanina saletry, siarki i węgla drzewnego może generować spektakularne eksplozje. Początkowo fajerwerki miały odstraszać złe duchy i były wykorzystywane w obrzędach religijnych.

Wraz z rozprzestrzenianiem się wiedzy o prochu w Europie, fajerwerki zyskały nowe zastosowanie. W renesansowych Włoszech zaczęto je traktować jako sztukę, tworzenie złożonych wzorów na nocnym niebie stało się wyzwaniem dla artystów i inżynierów.

Współczesne pokazy fajerwerków to kontynuacja tej tradycji, wzbogacona o nowe technologie i chemiczne formuły pozwalające na uzyskanie bardziej intensywnych kolorów oraz precyzyjnych efektów

Odpalanie fajerwerków jest integralną częścią wielu kultur. W Chinach są one ważnym elementem obchodów Nowego Roku Księżycowego, symbolizując… radość, nadzieję na pomyślny rok i ochronę przed złymi duchami. W Stanach Zjednoczonych sztuczne ognie rozświetlają niebo podczas obchodów Dnia Niepodległości, stając się symbolem wolności i jedności narodowej. W Polsce, fajerwerki są najbardziej rozpowszechnione w noc sylwestrową, stanowiąc punkt kulminacyjny świętowania nadejścia Nowego Roku.

Fajerwerki jako sztuka i hobby

Istnieje więc specjalna grupa pasjonatów, którzy traktują fajerwerki jako sztukę i hobby. Dla wielu z nich to coś więcej niż chwilowe widowisko — to cała filozofia łącząca precyzję techniczną z kreatywnością artystyczną. Profesjonalni pirotechnicy poświęcają lata na doskonalenie swoich umiejętności, ucząc się tworzenia coraz bardziej skomplikowanych pokazów. Amatorzy zaś spędzają miesiące planując prywatne pokazy, eksperymentując z różnego rodzaju produktami pirotechnicznymi.

Jednocześnie, fascynacja fajerwerkami wykracza poza sam aspekt wizualny.

Dla wielu ludzi, sztuczne ognie niosą emocje i wspomnienia — związane z rodzinnymi spotkaniami, ważnymi wydarzeniami życiowymi czy lokalnymi festiwalami. To także świadectwo tradycji, która łączy pokolenia i wspólne chwile spędzane pod rozgwieżdżonym niebem.

Przeciwnicy fajerwerków – dlaczego zawsze na nie ?

Choć fajerwerki mają wielu zwolenników, ich odpalanie wzbudza również kontrowersje. Głównym problemem jest wpływ na środowisko — odpady po pokazach, emisje zanieczyszczeń i hałas zakłócający spokój ludzi oraz zwierząt. Coraz więcej miast decyduje się na ograniczenie używania tradycyjnych fajerwerków na rzecz pokazów laserowych, które oferują podobne efekty wizualne bez negatywnych skutków dla przyrody.

Przyjrzyjmy się bliżej negatywnym skutkom fajerwerków

Po pierwsze: fajerwerki mają negatywny wpływ na środowisko. Generują znaczne ilości zanieczyszczeń, w tym toksycznych substancji chemicznych, takich jak metale ciężkie i dym. Resztki materiałów wybuchowych pozostają na ziemi, zanieczyszczając glebę i wodę.

Po drugie: głośne eksplozje powodują ogromny stres u zwierząt domowych i dzikich.

Psy, koty czy ptaki często wpadają w panikę, co może prowadzić do ich ucieczki, urazów, a nawet śmierci.

Kolejna kwestia: fajerwerki często stanowią zagrożenie dla zdrowia ludzkiego.Niosą ryzyko wypadków, takich jak oparzenia czy urazy oczu. Ponadto ich hałas może negatywnie wpływać na osoby chore i starsze , dzieci lub osoby cierpiące na zaburzenia lękowe.

Wreszcie organizowanie pokazów fajerwerków generuje wysokie koszty, które mogłyby zostać przeznaczone na inne cele, takie jak edukacja ekologiczna czy wsparcie lokalnych inicjatyw kulturalnych.

Organizując zabawę sylwestrową zastanówmy się czy nasza satysfakcja z wystrzelonej w powietrze petardy nie będzie krzywdziła innych stworzeń. Drzewa i krzewy naszych osiedli, parki oraz skwery są domem dla tysięcy ptaków i małych ssaków. Zwierzęta te nie rozumieją, że nadchodzi Nowy Rok. Odczuwają natomiast ogromny stres związany z hukiem wystrzałów i błyskiem petard. Również zwierzęta domowe bardzo często reagują nerwowo, ze strachem chowając się przed wystrzałami. ( klub Gaja )

4 alternatywne rozwiązania dla fajerwerków

W odpowiedzi na rosnące kontrowersje wokół fajerwerków, coraz więcej miast i organizacji decyduje się na bardziej przyjazne dla środowiska i zwierząt formy celebracji.

Wielu przeciwników fajerwerków proponuje alternatywne sposoby świętowania, takie jak pokazy laserowe, które są ciche i przyjazne dla zwierząt oraz środowiska:

• Pokazy dronów

Nowoczesne technologie umożliwiają organizację spektakularnych pokazów dronów, które tworzyą na niebie złożone formacje świetlne. Tego rodzaju widowiska są ciche, bezpieczne i nie zanieczyszczają środowiska.

• Laserowe pokazy światła

Lasery stanowią kolejną efektowną alternatywę.

Mogą być łączone z muzyką, tworząc niezapomniane wrażenia wizualne, bez szkody dla zwierząt i ludzi.

• Ciche fajerwerki

Niektóre firmy oferują specjalne fajerwerki, które generują efekty wizualne przy minimalnym hałasie. Choć nie eliminują całkowicie problemu zanieczyszczeń, są mniej uciążliwe dla zwierząt.

• Eventy kulturalne

Organizacja koncertów, festynów czy pokazów teatralnych może stanowić interesującą alternatywę dla tradycyjnych fajerwerków, angażując lokalną społeczność i wspierając kulturę.

Z kolei zwolennicy fajerwerków postulują wyraźnie wyznaczenie godzin i dni, w których ich odpalanie jest dozwolone, co pozwoliłoby na ograniczenie ich negatywnego wpływu przy jednoczesnym zachowaniu tradycji.

Jak przygotować zwierzaka na sylwestrową noc ?

Zwierzęta mają bardziej wyostrzone zmysły, zwłaszcza zmysł słuchu oraz zupełnie inną percepcję, przez co wystrzały powodują u nich stres. Podczas wybuchów sztucznych ogni i petard, którym towarzyszy huk i rozbłyski, wpadają w panikę, tracą orientację i zachowują się nieprzewidywalnie. Może to prowadzić nawet do agresji i autoagresji. Sylwestrowe zabawy mogą bardzo negatywnie wpływać zwierzęta, zarówno domowe, jak i dzikie.

(…) Zwierzęta czują strach i jeśli trwa on dostatecznie długo lub ma formę często powtarzających się po sobie epizodów strachu – jeżeli nie może wywołać pozytywnej ewolucyjnie reakcji adaptacyjnej w postaci ucieczki od potencjalnego zagrożenia, to bezwzględnie pozostawia trwałe ślady na zdrowiu fizycznym i psychicznym zwierząt, wpływając negatywnie na ich dobrostan – mówi lek. wet. Radosław Studniarski, Inspektor Weterynarii w Powiatowym Inspektoracie Weterynarii w Tychach.

W tym trudnym dla zwierząt czasie warto odpowiednio się przygotować i zapewnić pupilom poczucie bezpieczeństwa.

1. Wyprowadzajmy nasze psy na smyczy i wyjdźmy z nimi na dłuższy spacer dużo wcześniej, przed północą, zanim rozpocznie się fajerwerkowe szaleństwo.
2. Jeśli nasz kot jest wychodzący, zamknijmy go w mieszkaniu, aby nie wpadł pod samochód w strachu przed nagłym wystrzałem.
3. W miarę możliwości nie zostawiajmy zwierząt samych w domu.
4. Znajdźmy zwierzęciu bezpieczne miejsce, w którym będzie mogło przeczekać noc. Najlepiej jeśli będzie to pomieszczenie z zasłoniętymi oknami tak aby nie widziało błysku sztucznych ogni.
5. Pozostawmy w domu zapalone światła – dzięki temu błyski nie będą tak widoczne.
6. Włączmy telewizor lub radio – tak by w miarę zagłuszyć huki.
7. Jeśli wyprowadzimy psa na spacer tylko na smyczy,odpowiednio wcześniej przed wystrzałem fajerwerków – pamiętajmy o zaczepieniu identyfikatora z twoim numerem telefonu do obroży
8. W porze wystrzałów nie głaszcz ani nie uspokajaj zwierzaka przesadnie, w ten sposób jedynie utwierdzimy go w przekonaniu, że należy się bać. Zachowuj się naturalnie. Staraj się raczej odwrócić jego uwagę od hałasu np. ulubioną zabawą czy zabawkami.

Podsumowując

Fajerwerki to temat, który wywołuje wiele emocji. Z jednej strony świętości i magii widowisk pirotechnicznych, z drugiej – ich uciążliwości dla ludzi, zwierząt i środowiska.

Ważne jest znalezienie balansu, by tradycja mogła trwać, ale nie kosztem innych. Może warto zastanowić się, jak cieszyć się świętami w sposób bardziej odpowiedzialny ?

Zawsze zanim odpalimy fajerwerki, sprawdźmy, czy w pobliżu nie ma zwierząt – dzikich, bezdomnych, domowych.

Nie bądźmy egoistami, świat należy nie tylko do nas, ludzi.