Mokradła a zrównoważony rozwój
Spis treści
Mokradła a zrównoważony rozwój – dlaczego jest to tak ważne ?
Mokradła zajmują ok. 14% powierzchni naszego kraju – jest to obszar ok. 43 tys. km kwadratowych. Mokradło to obszar leżący na pograniczu środowiska wodnego i lądowego, czyli zarówno obszary podmokłe (potocznie: bagna), jak i wszelkie wody śródlądowe, a także najpłytsze przybrzeżne wody morskie. Stąd ich rola w zrównoważonym rozwoju. Stanowią one cenne zapasy słodkiej wody, ostoje dla ptaków i zwierzyny leśnej.
Jednak, o czym nie każdy wie, mokradła to także magazyny dwutlenku węgla ! Ten aspekt jest szczególnie ważny w obliczu ewentualnych zmian klimatycznych. Dlatego ważną role pełni nie tylko utrzymanie istniejących mokradeł, ale też ich odtwarzanie , bo wiele lokalnych terenów podmokłych, utracono, stwarzając, pochopnie, developerom możliwość ich wykorzystania pod zabudowę.
Światowy Dzień Mokradeł – 2 lutego
2 lutego na całym świecie obchodzimy Światowy Dzień Mokradeł. (ang. World Wetland Day)
Dzień ten upamiętnia międzynarodową Konwencję Ramsarską z 1971 roku, podpisaną w irańskim mieście Ramsar.
W Konwencji zdefiniowano racjonalne użytkowanie obszarów wodno-błotnych jako „korzystanie z tych obszarów w sposób zrównoważony, na rzecz ludzkości, w sposób kompatybilny z utrzymywaniem naturalnych cech ekosystemu”. Definicja ta została zaktualizowana w 2005 roku i aktualnie brzmi:
“Racjonalne korzystanie z obszarów wodno-błotnych oznacza utrzymanie ich charakteru ekologicznego, osiągnięte poprzez wdrożenie podejść ekosystemowych, w kontekście zrównoważonego rozwoju”
Plany strategiczne przyjęte podczas spotkań przedstawicieli państw – stron Konwencji w COP6 (1996 rok), COP8 (2002 rok) oraz COP10 (2008 rok)]
zrównują „racjonalne użytkowanie” ze zrównoważonym użytkowaniem.
Strony Konwencji uznają również, że obszary wodno-błotne, poprzez ich funkcje ekologiczne i hydrologiczne, stanowią zestaw nieocenionych funkcji,
produktów i korzyści, z których korzysta i dzięki którym trwa, populacja ludzka. Dlatego też Konwencja promuje stosowanie praktyk, które zapewnią dalsze funkcjonowanie i przynoszenie korzyści przyszłym pokoleniom przez wszystkie obszary wodno-błotne, szczególnie te wybrane do spisu Konwencji Ramsarskiej, a także ochronę bioróżnorodności. (źródło: Ramsar Podręczniki, wydanie czwarte, “Zarządzanie obszarami wodno-błotnymi“)
Inicjatywa ma na celu ochronę cennych obszarów wodno-błotnych na całym świecie – strona ramsar.org zawiera aktualności, z całego świata, dotyczące ochrony tego typu obszarów.
Dzień Mokradeł w Polsce
W Polsce, Dzień Mokradeł jest corocznie organizowany jest przez przyrodnicze organizacje pozarządowe oraz agencje rządowe oraz instytucje. W szczególności są to Parki Narodowe – szczególnie Biebrzański, Lasy Państwowe, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i różne organizacje (m.in. Centrum Ochrony Mokradeł).
Celem obchodów Dnia Mokradeł jest podnoszenie świadomości społecznej w zakresie roli ekologicznej i gospodarczej obszarów wodno-błotnych.
Biebrzański Park Narodowy jako przykład ochrony mokradeł
Biebrzański Park Narodowy został utworzony w 1993 roku. Spośród 23 polskich parków narodowych jest największym i jednym z większych w Europie. Celem Parku jest ochrona rozległych torfowisk Kotliny Biebrzańskiej oraz niewielkiego fragmentu Wzgórz Sokólskich o łącznej powierzchni prawie 60ha.
Najcenniejsze walory Parku to właśnie interesujące nas mokradła. Szeroka biebrzańska dolina wije się na przestrzeni ponad 100km otaczając w malowniczo naturalnie wijącą się, meandrującą rzekę Biebrzę. To właśnie w tej dolinie rozciągają się największe w Polsce torfowiska, nazywane Bagnami Biebrzańskimi.
Warto odnotować, że znajduje się tam również jest duża grupa zbiorowisk mechowiskowych, na którą składają się gatunki rzadkie i reliktowe, zanikające w innych częściach kraju.
Teren ten wraz z unikalna strefa siedlisk mokradłowych, dzięki czemu zachowały się tutaj, zagrożone i ginące w kraju i Europie gatunki roślin, ptaków i zwierząt.
Jednym z charakterystycznych ptaków dla tego obszaru jest ptak batalion. W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą. Znajduje się na Czerwonej liście ptaków Polski – gatunek jest uznany za gatunek krytycznie zagrożony (CR). Ptak na zdjęciu poniżej:
