Piec chlebowy – glinobitka – jak go zrobić ?

Piec chlebowy opalany drewnem

Kto lubi pachnący chleb koniecznie powinien mieć piec chlebowy.

Do tego piec glinobitka zrobiony własnymi rękami 🙂

Kiedyś cegły były rzadkim i drogim materiałem na który nie każdy mógł sobie pozwolić. W tych czasach, piec miał zupełnie inną konstrukcję i wykonany był głównie z gliny.
Dziś, choć czasy się zmieniły, piec glinobitka zrobiony własnymi rękami, to w pełni osiągalny cel, zwłaszcza, jeśli lubicie własną historię i macie dostęp do gliny.

Jedzenie przyrządzone w takim piecu jest niewiarygodnie smaczne  jeśli dokładnie odwzorujemy skład gliny użytej do budowy pieca.

Krótka historia – piec chlebowy w domu  

Piec glinobitka – znany był Słowianom od czasów starożytnych. Dawniej we wioskach budowano takie piece, które były również nazywane piecami “czarnymi”, ponieważ nie mają rury kominowej.

piec glinobitka
piec chlebowy – z gliny, tzw. glinobitka

Nawet domy z takimi piecami posiadały swoją unikalną nazwę – “kurna” chata.
Nazwa ta wynika z faktu, że dym z pieca nie uchodził przez rurę kominową, lecz najpierw dostawał się do pomieszczenia i dopiero potem stopniowo uchodził przez małe okienko pod sufitem, które zostało stworzone specjalnie w tym celu.
Nie trzeba dodawać, że było dużo dymu wewnątrz domu a okienko pod sufitem naruszało izolację cieplną chaty w mroźne zimy.
No ale przy tym wszystkim dym nie brudził sufitu, nie zanieczyszczał go sadzą.
A wszystko dlatego, że ludziom udało się osiągnąć absolutnie całkowite spalanie drewna i sadza osiadała tylko wokół okienka pod sufitem przez które uchodził dym.

Piec chlebowy w ogrodzie

Co prawda piec, dzięki spalaniu drewna z drzew liściastych, wydziela niewielkie ilości sadzy, jednak lepiej zainstalować go w ogrodzie niż we współczesnym domu 🙂
Spalanie bez nadmiernego kopcenia zabezpieczone jest w następujący sposób. Polana (kłody) drewna muszą być tak ułożone, aby istniał swobodny dostęp do świeżego powietrza, a z wierzchu kładzie się trochę polan osiki. Tak robiono w dawnych czasach.
Później, piece z glinobitki otrzymały dymniki (drewniane rury, które brały swój początek z sufitu), dymu było teraz mniej, ale ryzyko pożaru wzrosło.
Rozmiary takich pieców były ogromne, potrafiły zajmować ¼ pomieszczenia, współczesne piece tego typu są znacznie mniejsze.
Najbliższą “siostra” takiego słowiańskiego pieca był pompejański piec z glinobitki, ale w przeciwieństwie do wersji słowiańskiej (staroruskiej), zawsze miał komin wykonany z cegły, a wewnątrz używano cegły ognioodpornej (szamotowej). Taki piec był i jest dużo droższy.

piec chlebowy

Dlatego nasz ekonomiczny model, bez komina, lepiej posadowić w ogrodzie.

Piec chlebowy budowa

Gliniany roztwór to podstawowy budulec dla budowy pieca.
Domowy piec chlebowy glinobitka dla wykonania wymaga dużej ilości roztworu gliny, która może być przygotowana samodzielnie.

Najważniejsze, aby odgadnąć, proporcje, a one z kolei zależą od tego na ile glina jest tłusta i od jakości gliny. Dlatego musimy działać na wyczucie.

W celu przygotowania roztworu, będziemy potrzebowali:

  • wody,
  • piasku,
  • gliny

Im więcej w naszym roztworze będzie piasku, tym niższy będzie stopień kurczenia i zmniejszona wytrzymałość. Roztwór powinien mieć minimalną kurczliwość i maksymalną wytrzymałość.
Tak więc ważne jest, aby połączyć wszystko poprawnie. Bierzcie trochę roztworu na próbę i wykonujcie próby przy różnych proporcjach, tak by uzyskać optymalny skład . Jedyne zastrzeżenie – wody powinno być jak najmniej, zmniejszy to kurczliwość.
Gdy już znajdziecie pożądany skład roztworu gliny:
glina może być zmieszany z niewielką ilością wody i piasku do konsystencji ciasta, można zrobić to dawnym sposobem – stopami, gdy nie macie specjalnego narzędzia.

Robimy fundament pod gliniany piec

Fundament jako podstawa pieca jest niezbędny, w tym celu powinniśmy:

  • zdjąć darń i żyzną warstwę gleby (25 cm);
  • dno utrzymane w wyniku kopania dołu, trzeba zalać ciekłym roztworem gliny, a następnie umieścić w nim kamienne głazy i znowu wszystko wypełnić tym samym roztworem glinianym
  • ustawić deskowanie na obwodzie 20cm nad ziemię
  • napełniamy i wyrównujemy górną warstwę bardzo gęstym roztworem glinianym i pokrywamy materiałem wodoodpornym (np.: elementami pokrycia dachowego – tym na co nam starczy budżetu)
  • finalnie układamy drewniane belki na krzyż (2 warstwy , belki o grubości 25cm)

Fundament jest gotowy i pierwszy etap tworzenia pieca glinobitki własnymi rękami jest zakończony.

Po wykonaniu fundamentu, będziemy musieli wykonać palenisko

Na fundament układamy kamienie i łączymy je z roztworem z gliny.
Wysokość ostatecznie powinna wynosić około 20 cm, a wierzchnia warstwa 5 cm powinna być wykonana całkowicie z gliny – jest  to bardzo ważne.

Budowanie pieca trwa 🙂

Na palenisku niezbędne jest zmontowanie wewnętrznego i zewnętrznego szalunku.
Zewnętrzny szalunek to cztery deski zbite w ‘pudełko’ o wymiarach 0,6×1,2×1,4 m, wzmacniamy go kołkami, aby uniknąć deformacji.
W wewnętrznym szalunku konieczne jest, aby pozostawić otwór o wielkości z przodu: 20×20 cm, jest to konieczne dla późniejszego spalenie szalunku.

Przestrzeń pomiędzy deskowaniami szalunku trzeba wypełnić gliną, przedtem zabezpieczają deską otwór w szablonie.
Należy układać glinę warstwami po 10cm starannie ją ubijając.
Narożniki i sufity mogą być ponadto wzmocnione prętami o średnicy 10 mm. Pręty powinny być umieszczone 10 cm powyżej wewnętrznego szalunku.
Aby piec się uformował, dajcie mu co najmniej 3 dni, następnie delikatnie zdejmijcie przednią ściankę szalunku i wytnijcie nożem otwór, 38 cm szerokości i wysokości – 32 cm nadając mu pożądany kształt łuku. Poprzez ten otwór delikatnie usuwamy deskę ochronną.
Można spróbować usunąć pozostałe deskowanie ścian, ale na razie jest to dość ryzykowne przedsięwzięcie, ponieważ piec może zapaść się pod własnym ciężarem, jeśli nie jest w pełni ukształtowany. Dlatego lepiej się nie spieszyć.

Piec chlebowy suszenie

Budowa pieca pochłonie Wasz czas, bardziej nie siły lub zasoby. Piec musi schnąć przynajmniej przez tydzień, a nawet półtora lub dwa.
Wszystko to zależy od jakości surowca i wilgotności.
Czas schnięcia może być znacznie zmniejszony.
Do wysuszania pieca w tydzień, do rozpalcie w tyglu pieca słabe ogień, na pół godziny, nie dłużej.
Procedura ta powinna być powtarzana 3 razy dziennie, utrzymując w ten sposób piec odrobinę ciepłym.
Prawdziwi znawcy mówią, że im dłużej trwa suszenie pieca, tym dłużej on posłuży później, więc sami zdecydujcie, czy konieczne jest przyspieszenie suszenia pieca.
Ale tak czy inaczej, będziesz musiał poczekać i jest to miła przerwa dla realizacji np.: klap i łopat do pieca, które najlepiej wykonać z drewna jak to robiono dawniej.

Wykończenie pieca

Klapa powinna  możliwie szczelnie zamykać otwór. Do jej  wytworzenia lepiej jest stosować suche deski o dowolnej grubości. Łopata powinna mieć około 25 mm grubości, długość i szerokość można dobrać indywidualnie.
Aby nadać bardziej estetyczny wygląd, piec można wybielić.
Nie szukaj drogich materiałów, dobra będzie kreda zmieszana z mlekiem beztłuszczowym.
Takie wapno nie brudzi i nie barwi wszystkiego w domu. Wapno nakłada się w dwóch warstwach, a po wyschnięciu, korpus pieca może być malowany farbami wodnymi na własną rękę.
Więc masz nie tylko charakterystyczny i funkcjonalny piec chlebowy, a także unikalny wzorniczo.

glinobika3
piec chlebowy unikalny wzór 🙂

Przed rozpoczęciem pracy pieca, po jego całkowitym wyschnięciu, wewnętrzne deskowanie koniecznie musi być spalane.
Ale uważaj, w procesie spalania mogą pojawić się pęknięcia.

Jeśli pojawiają się pęknięcia, musisz pokryć je roztworem glinianym, wstępnie nieznacznie spienionym.
Po wszystkich tych zabiegach Twój piec chlebowy z glinobitki jest gotowy do pracy.

Piec chlebowy porady eksploatacyjne

Przed pieczeniem piec chlebowy trzeba przepalić, proces ten trwa około 2 godziny przy użyciu suchego drewna. Jak z drewna zostaną resztki trzeba je wybrać przy pomocy metalowego pogrzebacza i łopatki. Po tym, zamykamy piec i czekamy 15 minut dla wyrównania temperatury wewnątrz pieca aby chleb mógł wysychać równomiernie.
W celu określenia, czy można już użyć pieca posłużymy się drewienkiem. Umieść suchą podpałkę na kilka minut w piecu, a następnie spójrz na niego.
Jeśli drewienko jest całkowicie zwęglone, to musimy poczekać trochę dłużej, a tylko wtedy, gdy zmieniło kolor, stało się brązowe, wtedy można rozpocząć pieczenie w piecu. Oznacza, to że wewnętrzna temperatura wynosi około 200 °C.

źródło tekstu i foto



Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

3 × 3 =