Świerk pospolity w ogrodzie

Świerk pospolity w ogrodzie, przed świętami

Świerk pospolity przed domem to jedna z najpiękniejszych ozdób w okresie świąt Bożego Narodzenia.

Dlaczego akurat świerk w ogrodzie, przed domem ? Bo jest wielosezonowy, naturalny i żywy 🙂

Potrafimy dekorować drzewko całymi godzinami.  Ale dekoracje nie przysłaniają nam piękna świerku – zwracamy uwagę na wysokość, rozłożystość, jego barwę i pień.

Krótko o świerku pospolitym w Polsce

Warto dowiedzieć się kilku ciekawostek z jego życia, skoro  jest tak ‘’miłym gościem’’ w naszym domu i ogrodzie.

Łacińska nazwa świerku to Picea abies (L.) KARSTEN [P. abies ssp. abies, P. excelsa (LAM.). LINK., P. vulgaris LINK. — świerk pospolity

W  Polsce  dorasta do 50 metrów  i średnicy 1,5-2,0 m. Korona świerku jest stożkowata , z odstającymi lub delikatnie zwieszającymi się gałęziami. Kora świerku jest czerwonobrązowa. Igły zazwyczaj  mają długość  1—2,5 cm, ostro zakończone, ciemnozielone i błyszczące.

Świerk pospolity kwitnie o dwa tygodnie wcześniej od sosny pospolitej. Okres ten przypada zazwyczaj na miesiąc kwiecień lub maj.

Kwiatostany żeńskie tworzą w górnej części korony szyszeczki długości 3—5 cm, barwy ciemnoczerwonej (f. erythrocarpa) albo jasnozielonej (f. chlorocarpa), przed zapyleniem sterczące do góry, później zwisające do dołu.

Kwiaty męskie mają postać jajowatych kotek barwy żółtawoczerwonej. Kotka zawiera kilkadziesiąt pręcików, z których każdy składa się z 2 żółtawych woreczków pylnikowych połączonych czerwonym, dużym łącznikiem.

Świerk w ogrodzie ma 15cm szyszki !

Ozdobą świerku są zwisające  szyszki, których długość  dochodzi do 15 cm, a grubość do 4 cm 

Świerk pospolity zaczyna obradzać w szyszki w wieku 30—40 lat; w zwarciu natomiast później — około 60—70 lat. Nasiona jajowatego kształtu, w szyszce ułożone po dwa pod każdą łuską, długości 4—5 mm, ciemnobrązowe, z obu stron matowe.

Szyszki dojrzewają jesienią pierwszego roku; nasiona wysypują się z szyszek w drugiej połowie zimy.

Drewno świerkowe

Drewno świerka jest barwy białej, czasem ze słabo żółtym odcieniem, z lekka błyszczące. Słoje roczne są dobrze widoczne na wszystkich przekrojach. Drewno późne różni się nieco od drewna wczesnego ciemniejszym zabarwieniem.

W pierwszym okresie świerk pospolity, zasadzony w ogrodzie, rośnie bardzo wolno. Szybszy wzrost następuje po 30 roku, aby znów na starość zwolnić. W naszych warunkach może osiągnąć nawet 250 lat.

Najstarszy świerk pospolity nie rośnie w Polsce…

Stary Tjikko

Najstarszym świerkiem, który liczy 9550 lat jest świerk norweski nazywany Stary Tjikko. Człowiek, który odkrył drzewo, Leif Kullman (profesor geografii fizycznej na Uniwersytecie w Umeå) nadał drzewu przydomek „Stary Tjikko” po jego zmarłym psie.

Rośnie na górze Fulufjället w prowincji Dalarna w Szwecji.  

Świerk był uważany za najstarsze drzewo świata, ale tak naprawdę to drzewo klonalne, które przez tysiąclecia regenerowało nowe pnie, gałęzie i korzenie.

Drzewo przetrwało dzięki klonowaniu wegetatywnemu

Jest częścią starszego systemu korzeniowego sprzed tysięcy lat. Pień drzewa może wielokrotnie obumierać i odrastać, ale system korzeniowy drzewa pozostaje nienaruszony i z kolei wypuszcza kolejny pień.

Pień może żyć tylko przez około 600 lat, a kiedy jeden pień umiera, inny odrasta na jego miejsce.  Dlatego warto posadzić świerk w ogrodzie, przetrwa pokolenia 🙂 Pomaga mu w tym okres zimowy, kiedy  obfity śnieg obniża nisko położone gałęzie drzewa na poziom gruntu, gdzie zapuszczają korzenie i przeżywają, aby ponownie odrosnąć  w procesie znanym jako nakładanie warstw.

Wiek drzewa został określony na podstawie datowania węgla-14 systemu korzeniowego, w którym znaleziono korzenie datowane na 375, 5660, 9000 i 9550 lat. Datowanie węglowe nie jest wystarczająco dokładne, aby określić dokładny rok, w którym drzewo wyrosło z nasion; ale biorąc pod uwagę szacowany wiek, przypuszcza się, że drzewo wyrosło około 7550 pne.

W jego pobliżu rośnie kolejnych 20 klonów świerków, których wiek wynosi ponad 8000 lat.

Rozważano postawienie ogrodzenia wokół drzewa, aby chronić je przed potencjalnymi wandalami lub uszkodzeniem.

Ciekawostki o świerku pospolitym

Co jeszcze warto wiedzieć gdy chcemy posadzić świerk w ogrodzie?

• system korzeniowy wytwarza powierzchniowy, bez korzenia palowego, który już w trzecim roku życia zanika
• rośnie dobrze na glebach płytkich lecz wilgotnych,
• rekordzista ma 96,7 metra wysokości.
• nie znosi klimatu suchego i jest bardzo wrażliwy na suszę atmosferyczną i glebową
• wrażliwy jest na późne przymrozki wiosenne, zwłaszcza jeśli rośnie w zamkniętych kotlinach, bywa tak również gdy sadzimy świerk w ogrodzie.
• cierpi również na skutek silnych wiatrów
• bardzo wrażliwy jest na dym, z tego względu nie nadaje się do zadrzewień w dużych miastach.
• na świecie występuje 40 gatunków świerków, bez problemu możemy wybrać świerk w ogrodzie,który będzie cieszył pokolenia 🙂 Nie rosną w zachodniej części Europy.
• wszystkie świerki są wiecznie zielone
• to drzewo środkowo i północnoeuropejskie
• świerk pospolity ma w Europie dwa ośrodki występowania, które spotykają się na terenie naszego kraju.
• włókna w drewnie świerkowym są bardzo równomiernie rozłożone, dzięki czemu instrumenty muzyczne w całości lub w części wykonane ze świerka mają bardzo wyraźny dźwięk
• kora świerku już w starożytności była wykorzystywana do garbowania skór
• lasy świerkowe mają  bardzo istotny wpływ na klimat. Upalne lato łatwiej przetrwamy w świerkowym lesie, ponieważ temperatura w nim jest mniejsza. Zimą natomiast w świerkowym lesie jest cieplej.
• jedna szyszka świerkowa zawiera około stu nasion
• warto robić wino z igieł świerkowych. Wielu załogom żaglowców pomogło w walce ze szkorbutem. Młode igły świerkowe zawierają więcej witaminy c niż cytryna.
• czasami przybiera formę krzewiastą, aby przetrwać bardzo trudne warunki atmosferyczne.