Manul najbardziej puszysty dziki kot

Manul wpisany do Czerwonej Księgi Rosji

Manul albo Kot Pallas jest ssakiem z rodziny kotowatych. Gatunek ten został po raz pierwszy opisany przez Petera S. Pallasa w 1776roku (od którego nazwiska pochodzi druga nazwa zwierzęcia).

Dziś liczba osobników tego niezwykłego kota maleje, chociaż wpisany jest do Czerwonych Ksiąg, gatunków zagrożonych m.in. w Rosji, Kazachstanie, Kirgistanie, Mongolii i Chinach.

Poznajmy bliżej tego niezwykłego kota.

Manul jest wielkości kota domowego

To małe zwierzę, jego długość, bez ogona, wynosi do 65 cm, a waga 2-5 kg.

Manul ma gęstą i puszystą sierść, w której na 1 cm² znajduje się do 9000 włosów.

Kot ten ma masywne i potężne ciało z krótkimi, grubymi łapami.

Głowa manula jest mała, szeroka i spłaszczona, z małymi zaokrąglonymi uszami, które są szeroko rozstawione.

Oczy są żółte; w przeciwieństwie do kotów domowych, w jasnym świetle źrenice tych oczu nie stają się szczelinowate, ale pozostają okrągłe.

Na policzkach znajdują się kępki wydłużonych włosów (baks). Ogon jest długi i gruby, z zaokrąglonym końcem.

Futro manula

Futro tego kota jest najbardziej puszyste i najgrubsze wśród kotów.

Kolorystyka futra jest kombinacją jasnoszarego i bladej ochry, z białymi końcówkami, które sprawiają wrażenie sierści niczym śnieżnego pyłu.

Na tylnej części ciała i na ogonie ma wąskie ciemne poprzeczne pasy, a po bokach pionowe czarne pasy, zaczynające się od kącików oczu.

Końcówka ogona jest czarna. Spód ciała brązowy z białymi plamami.

Jak żyje manul ?

Mieszka na obszarach charakteryzujących się ostrym klimatem kontynentalnym, z niskimi temperaturami w zimie i niewielką pokrywą śnieżną; najliczniej występuje na obszarach słabo zaśnieżonych.

Kot zamieszkuje tereny stepowe i półpustynne w górach, polanach, obniżeniach śródgórskich, szczególnie z zaroślami krzewów, szczelinami, zwałowiskami kamieni i rozpadlinami skalnymi. W górach pomieszkuje do wysokości 3000-4800 m n.p.m. Jest rzadki w pasie leśnym i na nizinach. Mozaikowość jego obszaru występowania, sporadyczność i niskie zagęszczenie tłumaczone są względną stenotopnostią (ograniczeniem do wąskiego kręgu siedlisk). Jest wszędzie słabo rozpowszechniony.

Kot prowadzi osiadły tryb życia. Jest aktywny głównie o zmierzchu i wczesnym rankiem, w dzień śpi w kryjówce. Swoje legowiska zakłada w szczelinach skał, małych jaskiniach, pod kamieniami, w starych norach świstaków, lisów i borsuków. Kocie umaszczenie manula posiada wyjątkowe właściwości kamuflujące, które pomagają mu w polowaniach. Sam kot manul jest najwolniejszym i najbardziej niezdarnym z dzikich kotów.

Co jada ?

Manul żywi się prawie wyłącznie Szczekuszkowatymi  i gryzoniami, sporadycznie chwytając świstaki i ptaki.

W lecie łapie też dużo widłonogów i innych owadów.

Rozmnażanie i długość życia

Ciąża trwa około 60 dni. Kocięta rodzą się w kwietniu lub maju. W miocie jest od 2 do 6 kociąt, rzadko więcej.

Długość nowonarodzonego manula wynosi około 12 centymetrów, waga – do 300 g. W ich ubarwieniu widoczne są ciemne plamki. Jak u wielu kotów, kocięta manula rodzą się ślepe i całkowicie bezradne.

Odzyskują wzrok w 10-12 dniu życia. W wieku 4-5 miesięcy kocięta zaczynają polować.

Młode manule osiągają dojrzałość płciową w wieku około 10 miesięcy. Średnia długość życia kota pallaskiego wynosi 11-12 lat.

Manul i ludzie

Kot ten jest rzadki lub bardzo rzadki wszędzie, nie wyłączając obszarów chronionych, a jego liczebność wciąż maleje. W niektórych miejscach jest na skraju wyginięcia. Dokładna liczba osobników tego gatunku nie jest znana, ze względu na jego skryte zachowanie i mozaikowate rozmieszczenie.

Siedlisko kota pallasowego (skaliste stepy, ostańce) jest stosunkowo mało zmienione przez człowieka, ale największy wpływ na jego liczebność ma kłusownictwo na futra, trzymanie psów na uwięzi, masowe używanie pętli i pułapek do łapania zajęcy i lisów.

Wraz z czynnikami antropogenicznymi obserwuje się również pogorszenie bazy pokarmowej w wyniku zmniejszenia liczebności świstaków i innych gryzoni.

Wiele zwierząt, zwłaszcza młodych, jest niszczonych przez wilki i sowy, wczesna śmiertelność jest wysoka z powodu chorób zakaźnych.

Śnieżne zimy i długie okresy oblodzenia są również istotnym czynnikiem ograniczającym.

Ale być może najpoważniejszym problemem, który ograniczył populację tych kotów było niszczenie i zagospodarowywanie (pod pola uprawne)  stepów przez człowieka oraz rozwój hodowli ( lata 50-98 XXw). A im więcej hodowanego bydła, tym więcej ludzi nadzorujących stada i psów.

Problemem jest też zmiana klimatu w ostatnich latach. Głęboki śnieg i skorupa lodowa po odwilży utrudnia kotu polowania.

W rezultacie manule chorują i głodują, nie przeżywają zimy…

W Rosji ok 13% tych kotów, z niewielkiej już populacji, szacowanej na ok. 2000 sztuk, żyje na terenach chronionych. Ogółem populację manula szacuje się na ok 150tys sztuk w całej Azji.

zdjęcie wprowadzające: ГЮГ-о, licencja: CC BY-SA 3.0

Artykuł powstał w ramach:

Projekt dofinansowany ze środków Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia w ramach Otwartego Konkursu na Dofinansowanie Zdalnych Przedsięwzięć na rzecz Dialogu i Porozumienia w Stosunkach Polsko-Rosyjskich