Maść do oczu na gronkowca

Skuteczna maść do oczu na gronkowca – 1000 letni lek

Maść do oczu z dawnej receptury. Skuteczna na gronkowca złocistego.

To niezwykła historia pracy kilkunastu naukowców z różnych dziedzin nauki. Zrekonstruowali 1000-letni środek, który zabija bakterie, do leczenia których został stworzony. Wykazali, że jego działanie opiera się na połączeniu działania kilku składników przeciwdrobnoustrojowych.

Uzyskane  wyniki podkreślają wiedzę i racjonalną metodologię dawnych lekarzy (uzdrowicieli) oraz niewykorzystany potencjał dawnych środków leczniczych w dostarczaniu nowatorskich środków terapeutycznych w czasie, gdy nowe antybiotyki są tak bardzo potrzebne.

Odporność na antybiotyki stanowi zagrożenie dla zdrowia człowieka

Oporność na antybiotyki jest poważnym i aktualnym zagrożeniem dla człowieka zdrowia, gdyż niepokojąco mało jest nowych antybiotyków.



Bogate źródło nowych środków przeciwdrobnoustrojowych potencjalnie znajduje się w średniowiecznych i wczesnonowożytnych tekstach medycznych.

Infekcja drobnoustrojowa była stale obecna w historii ludzkości, a dowody z manuskryptów pokazują, że dawne społeczności stosowały szereg naturalnych związków do leczenia stanów, które są wyraźnie dziś rozpoznawalne jako infekcje drobnoustrojowe.

Niektóre substancje stosowane w dawnych metodach leczenia infekcji (np. ekstrakty z czosnku) wykazują działanie przeciwdrobnoustrojowe lub efekty zmniejszające zjadliwość w pewnych warunkach. Jednak eksperymenty testujące działanie antybiotykowe dawnych, historycznych receptur i środków leczniczych są bardzo nieliczne.

To istotne pominięcie, ponieważ skuteczność tych „ancientbiotyków” może zależeć od połączonego działania ich różnych składników.

To prowadziłoby nas do niedoceniania ich skuteczności, a co za tym idzie, wiedzy dawnych uzdrowicieli (lekarzy).

Rekopis Bald’s Leechbook z IX wieku –  zawiera przepis na maść do oczu

Bald’s Leechbook to staroangielski tekst medyczny z okresu anglosaskiego. Rękopis był napisany w IX wieku i zawiera lekarstwa na różne dolegliwości, w tym wyraźnie rozpoznawalne infekcje bakteryjne.

Balds Leechbook strona manuskryptu
Bald’s Leechbook – strona manuskryptu

Jej jedyny egzemplarz znajduje się w British Library.

Medycyna średniowieczna była generalnie odrzucana jako zacofana lub przesądna, ale od niedawna uczeni sugerują, że wśród środków zaradczych mogą być metody i przepisy, które wskazują na bardziej rzeczowe zastosowanie.

Jedna z receptur opisanych w manuskrypcie, maść do oczu na guzek, była szczególnie interesująca. Naukowiec zajmujący się okresem anglo-saksońskim,  dr Christina Lee, z Uniwersytetu w Nottingham przetłumaczyła przepis na tą maść do oczu, która zawierała czosnek, cebulę (lub por – nie było to do końca ewidentne), wino i żółć bydlęcą. Dało to podstawę dla przeprowadzenia testów przez zespół naukowców, z różnych dziedzin nauki.

Ta maść do oczu miała na celu leczenie stanu spowodowanego infekcją bakteryjną i zawierała składniki o potencjalnym działaniu przeciwdrobnoustrojowym. Przepis nakazuje zmiażdżenie czosnku i drugiego gatunku Allium (którego tłumaczenie na współczesny angielski jest niejednoznaczne), połączenie ich z winem i żółcią wołową (żółć bydlęca), a następnie pozostawienie mikstury na 9 dni, w mosiężnym lub brązowym naczyniu.

Infekcje oczu wywołane przez gronkowca złocistego

Obecnie większość jęczmień wywoływana jest przez bakterie Gram-dodatnie Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty) , który powoduje również inne ciężkie i uporczywe infekcje różnych tkanek.

gronkowiec zlocisty
gronkowiec złocisty

Rozprzestrzenianie się metycylinoopornych szczepów  S. aureus (MRSA) zaostrzyło ten problem.

EARS Net MRSA 2012 1
Częstotliwość wykrywania MRSA w ludzkiej krwi i płynie mózgowo-rdzeniowym przez laboratoria kliniczne w krajach uczestniczących w programie EARS-Net 2012
(foto: ECDC ; licencja: CC BY-SA 3.0)

MRSA jest szczególnie związany z przewlekłymi infekcjami ran, które wpływają na coraz większą liczbę osób i często są wysoce odporny na leczenie. Składniki połączone, w leczeniu tej infekcji, przy pomocy dawnej receptury na maść do oczu, na gronkowca złocistego, wydają się obiecujące dla współczesnego mikrobiologa.

  • gatunki Allium (czosnki) wytwarzają szeroki zakres związków przeciwdrobnoustrojowych,
  • żółć może być również antybakteryjna: jest ogólnie uważa się, że ogranicza przerost bakterii,
  • wino może działać jako źródło środków przeciwdrobnoustrojowych pochodzenia roślinnego lub po prostu jako rozpuszczalnik do ekstrakcji związków z materii roślinnej w recepturze,
  • wreszcie, miedziane powierzchnie zapobiegają rozwojowi bakterii, a miedź pochodząca od gospodarza odgrywa rolę w obronie immunologicznej.

Co ciekawe, istnieją dowody na to, że związki pochodne Allium mogą działać synergistycznie z innymi środkami przeciwdrobnoustrojowymi, w tym miedzią.

Rezultaty testów – maść do oczu na gronkowca

Dlatego zespól naukowców starał się przetestować wpływ maści na oczy, na gronkowca (S. aureus ) oraz w celu ustalenia, czy wykazując jakiekolwiek działanie przeciwbakteryjne efekt ten mógł być przypisany do jednego składnika lub był zależny od łączenie składników zgodnie z podanymi instrukcjami przez Bald’s Leechbook.

Zespół zrekonstruował cztery niezależne partie / odmiany receptury (partie A do D).

Dla każdej partii wykonali dwa warianty receptury, jeden z cebulą (oznaczony jako: ES-O) a drugi z porem (oznaczony jako: ES-L) dla niejednoznacznych w tłumaczonym tekście receptury gatunków Allium.

Naukowcy wybrali cebulę i por, ponieważ obydwie produkują środki przeciwdrobnoustrojowe – flawonoidy, których nie ma w czosnku.

Przygotowano też poszczególne składniki w przybliżeniu na tym samym poziomie stężenia, zgodne z recepturą (partie A i B), wersję receptury z pominięciem pojedynczych składników (partia C), oraz wersję przepisu, która była testowana przed i po 9-dniowym okres karencji (partia D).

Wszystkie zostały przygotowane w szklanych butelkach, do których dodano kwadraty z blachy mosiężnej, aby zasymulować naczynie z miedzi / brązu.

Jak pokazują wyniki zarówno warianty ES-O, jak i ES-L zapobiegały rozwojowi kultur gronkowca złocistego, przy tym badania wykazały (pod pewnymi warunkami) działanie bakteriobójcze, a nie tylko bakteriostatyczne.

Receptury zachowały działanie bakteriobójcze także po 30 dniach przechowywania w temperaturze 4°C

Połączenie składników  czosnku, wina i innych gatunków Allium oceniono jako kluczowe dla pełnej skuteczności baldowskiej maści na oczy i wtedy gdy cebula jest używana zamiast pora.

Miedź może być zbędna, ale możliwe, że jej obecność może ułatwiać działanie przeciwko innym gatunkom bakterii.

Jak wspomniano partia D maści na oczy została użyta do sprawdzenia, czy 9-dniowy okres oczekiwania był ważny dla skuteczności leku. Testy wykazały, że maść użyta po 9 dniowym okresie jest bardziej skuteczna w ograniczaniu kultur bakterii gronkowca złocistego.

Podsumowanie – dawny lek na gronkowca

Podsumowując, naukowcy odtworzyli 1000-letni lek na infekcję bakteryjną i wykazano, że jest skuteczny.
Wynik był zaskakujący: preparat składający się z czosnku, cebuli, krowiej żółci i wina zabija groźną oporną bakterię MRSA – szczepy gronkowca złocistego opornego na metycylinę.

Połączona aktywność cząsteczek pochodzących z różnych składników może wyjaśniać, dlaczego działanie maści na oczy jest szersze / skuteczniejsze niż działanie składowych maści odrębnie: mieszanina może zaatakować bakterie na kilku frontach.

To ważna uwaga na przyszłość dla naukowców pracujących nad lekami opartymi o naturalne związki substancji roślinnych.

Kiedy naukowcy określili maść do oczu jako „zaprojektowaną” do leczenia infekcja oka, nie używali tego terminu swobodnie i lekko. Było sporo debat o poziomach naukowych i metodach wczesnośredniowiecznych lekarzy. Może to być częściowo spowodowane prawie całkowitym brakiem materiałów oraz faktem, że zachowany zasób anglo-saskiej medycyny wydaje się być kompilacją wyjątków i innych traktatów.

Medycyna, jak niektórzy uczeni twierdzili, że we wczesnym średniowieczu była rzemiosłem, a nie nauką, a w wielu źródłach tekstowych występuje połączenie uzdrowienia duchowego i praktycznego.

Wiedza dawnych uzdrowicieli (lekarzy)

Jednak odkrycie zespołu naukowców, że kombinacja użytych składników ma kluczowe znaczenie dla działania bakteriobójczego, potwierdza hipotezę, że to „Ancientbiotic” był systematycznie konstruowany na podstawie empirycznej wiedzy i umiejętności.

Fakt, że przepisy anglosaskie nie zawierają szczegółowych informacji o ilości każdego składnika wymaga od praktyków pewnej wiedzy na temat tego, ile każdego składnika należy użyć.

Warto również zauważyć, że często pojawiają się liczne „alternatywne” przepisy podane z powodu stanu chorego – co wskazuje, że przeszkolony lekarz (uzdrowiciel) mógł dostosować leczenie w razie potrzeby.

Jeśli średniowieczni lekarze rzeczywiście wykorzystywali obserwacje i doświadczenie do projektowania skutecznych leków przeciwdrobnoustrojowych, to wyprzedza to ogólnie przyjętą datę przyjęcia racjonalnej metody naukowej – utworzenie Towarzystwo Królewskiego w połowie XVII wieku. Znacznie wyprzedza też moment powstania współczesnych leków przeciwbakteryjnych (zastosowanie kwasu karbolowego przez Listera pod koniec XIX w. wieku) – o kilkaset lat !

Przy tym zespół naukowców wyraził przekonanie, że związki pochodzenia roślinnego i inne naturalne substancje, są bogatym potencjalnym źródłem związków, które zabijają lub osłabiają patogeny odporne na obecne antybiotyki.

tekst oparto na artykule naukowym opublikowanym w ResearchGate, na licencji: CC BY 3.0

Pamiętaj ! Nie ulegaj entuzjazmowi i nie stosuj sam leków ani środków leczniczych bez konsultacji z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

osiemnaście − pięć =