Parki Narodowe Rosji – unikalne dziedzictwo przyrodnicze
Spis treści
64 Parki Narodowe w Rosji – historia ich utworzenia
Każdy jest inny, każdy niepowtarzalny, każdy ze swoją historią.
Wszystko zaczęło się w 1961 roku – od podróży radzieckich geografów: I.P. Gerasimov , F. F. Davitaia , G. A. Mavlyanov , V. P. Kovalevsky , K. A. Salishchev i V. A. Krotov do Stanów Zjednoczonych, a właściwie podróży do Parku Narodowego Yellowstone i Parku Narodowego Great Smoky Mountains.
To był impuls. Po powrocie do Związku Radzieckiego intensywnie myśleli jak stworzyć Parki Narodowe.
Gierasimow, w 1965 roku, zaproponował, podczas dyskusji o środkach ochrony jeziora Bajkał, stworzenie ‘’naturalnego kombinatu parkowego’’.
Parki Narodowe miały być wykorzystywane w celach rekreacyjnych obywateli, ale także jako obszary o specjalnym reżymie korzystania z wód, gruntów i lasów. Omawiana tematyka dotyczyła również kontrolowanego poboru wody jak i problemu ścieków.
Parki Narodowe – nadmorskie
Bogactwo i różnorodność krain geograficznych Rosji powoduje, że Narodowe Parki Narodowe Rosji, a jest ich 64, zachwyca swoją unikalnością i odrębnością krajobrazowo-przyrodniczą.
Patrząc na przepiękne parki narodowe chcielibyśmy napisać o wielu z nich, jednak gdybyśmy to uczynili powstałaby książka 🙂
Dlatego, biorąc pod uwagę tak różną lokalizację parków, chcemy przybliżyć Wam 4 parki narodowe, położone nad morzami i oceanami, w Rosji:
- Park Soczijski (nad Morzem Czarnym) , w południowej części kraju,
- Mierzeja Kurońska (nad Morzem Bałtyckim), w zachodniej części kraju
- Russkaja Arktika (nad Oceanem Arktycznym), w północnej części kraju,
- Kraina Leoparda (nad Morzem Japońskim), we wschodniej części kraju,
Parki Narodowe Rosji – Park Soczijski
Gdy na początku lat 80-tych XXw, parki narodowe w ZSRR (poprzednik Federacji Rosyjskiej) zaczęły się materializować, jako pierwszy powstał – Park Narodowy Soczijski. Znajduje się na terytorium miasta Soczi i okolic, miedzy kaukaskimi grzbietami a Morzem Czarnym.
Większość terytorium parku zajmują góry, oddzielone dolinami rzek.
To obszar niezliczonych wodospadów, jaskiń, grot, wąwozów, kanionów, jezior, źródeł i wodospadów.
Na terenie parku pod ochroną jest 78 zabytków dziedzictwa historycznego i kulturowego.
To migracje ludów, starożytna kolonizacja i szlaki handlowe (zwłaszcza Wielki Jedwabny Szlak) pozostawiły wiele obiektów dziedzictwa historycznego i kulturowego w regionie Morza Czarnego Soczi.
Wiele z nich usytuowanych w dolinach rzek i na pasmach górskich, przez tysiąclecia stały się częścią środowiska naturalnego, dodając mu wyjątkowości, oryginalności i magii.
Popularyzacja obiektów dziedzictwa historyczno – kulturowego jest jednak impulsem, aby odwiedzającym zwrócić uwagę na bogactwo fauny i flory tego parku.
To nie przypadek, że chroniona część parku narodowego została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa Przyrodniczego UNESCO.
Mamy tu bowiem do czynienia z obecnością wąsko zlokalizowanych endemitów wśród zwierząt i roślin, których nie znajdziemy w innym miejscu na ziemi.
To największy ośrodek zachowania najstarszej reliktowej flory kolchidzkiej trzeciorzędu.
W Soczijskim Parku Narodowym realizowany jest program przywrócenia populacji lamparta środkowoazjatyckiego na wolności.
W 2013 roku w parku, po raz pierwszy w Rosji w niewoli, para lampartów miała potomstwo.
Warto odwiedzić słynny Park Arboretum stanowiący wspaniały przykład sztuki ogrodnictwa krajobrazowego końca XIX – początku XX z bogatą kolekcją roślinności drzewiastej pięciu kontynentów.
Parki Narodowe – Mierzeja Kurońska
Innym nadmorskim parkiem, który jest położony stosunkowo blisko Polski Park Mierzeja Kurońska. Park wpisany jest na listę Światowego Dziedzictwa Przyrodniczego UNESCO.
Utworzony zostaje w 1987 roku, w pomyślnym dla rosyjskiej ochrony przyrody okresie, kiedy powstawały pierwsze w kraju parki narodowe.
Tradycje ochrony przyrody i krajobrazu na tym terenie są długie. Park to ‘’kontynuacja’’ działań rdzennych mieszkańców, którzy zamieszkiwali te tereny w XI-XIII wieku.
Kurończycy – plemiona zachodniego Bałtyku..
żyli w zgodzie z naturą, a las – ich siedziba, ucieleśnienie stabilności i bezpieczeństwa – uważany był za święty i nienaruszalny
Każdego, kto naruszył zasady świętego gaju spotykały surowe kary.
W późniejszych latach z racji tego, że lasy były pełne zwierzyny, ten teren stał się ulubionym miejscem polowań.
Tak dużych, że w celu ochrony zasobów łowieckich mierzei przed kłusownikami, na początku XVIII wieku. w nasadzie półwyspu, dekretem króla Fryderyka Wilhelma I utworzono rezerwat -„Las Królewski”.
W późniejszych latach dochodzi do wylesienia pierwotnych lasów, co doprowadza do ekologicznej katastrofy – powstawania dużych masywów wydmowych nad brzegiem morza.
Walka z pustynnieniem mierzei
Walka ta stała się priorytetem dla okolicznych mieszkańców, już od początku XIX w.
W ramach projektu na Mierzei Kurońskiej:
- wybudowano ochronny brzeg wydm plażowych o długości 98 km i wysokości do 15m (w celu ochrony przed nowymi partiami piasku, falami sztormowymi i falami);
- na 50% powierzchni od morza do zatoki utworzono rozległe plantacje leśne;
- duże połacie wydm na brzegu Zalewu Kurońskiego zostały zatrzymane i sztucznie zalesione.
W nadleśnictwach Mierzei przetestowano wszystkie rodzaje roślin drzewiastych i krzewiastych pod kątem przetrwania w warunkach poruszającego się piasku, słonego morskiego wiatru, nadmiernego promieniowania i niewystarczającej wilgotności, posiadających dużą zdolność do przetrwania w ekstremalnych warunkach.
Wszystko po to, aby Mierzeja nie stałą się pustynią…
Swoim wyglądem Park Narodowy Mierzei Kurońskiej przypomina polski Słowiński Park Narodowy. Oba parki narodowe charakteryzuje to, że spotkamy w nich ruchome wydmy. Pod wpływem wiatru wydmy wędrują nawet z prędkością kilku metrów rocznie. Największa wydma w Słowińskim Parku Narodowym ma obszar około 500 ha. Kiedy wdrapiemy się na najwyższą wydmę – Łącką Górę podziwiać można pustynny krajobraz, jezioro Łebsko i oczywiście Bałtyk.
Ale opisujemy przecież Parki Narodowe, nadmorskie, w Rosji …powróćmy do nich 🙂
Parki Narodowe – Ruska Arktyka
To najbardziej wysunięty na północ i największy chroniony obszar przyrodniczy w Rosji.
Rosyjski Arktyczny Park Narodowy został utworzony w 2009 roku. Początkowo obejmował północną część wyspy Siewiernyj, archipelagu Nowa Ziemia wraz z przyległymi wyspami.
W 2016 roku dekretem rządu Federacji Rosyjskiej terytorium rezerwatu Ziemi Franciszka Józefa, najbardziej wysuniętego na północ obszaru lądowego Eurazji, zostało włączone w granice Rosyjskiego Arktycznego Parku Narodowego. Tym sposobem oba parki narodowe, a właściwie park i rezerwat, połączono w jeden park narodowy.
Szpital położniczy niedźwiedzia polarnego
Na terenie parku prowadzone są badania populacji niedźwiedzia polarnego w rosyjskiej Arktyce. Celem programu jest badanie, zachowanie i odbudowa populacji niedźwiedzia polarnego, który od 1956 roku figuruje w Czerwonej Księdze.
Archipelag Ziemi Franciszka Józefa wraz z Wyspą Wrangla uważany jest za „szpital położniczy” niedźwiedzia polarnego. Wyspy archipelagu, otoczone lodem nawet w miesiącach letnich, duża liczba kolonii ptaków, obfitość fok i morsów są idealnym siedliskiem dla polarnego drapieżnika.
Dlaczego niedźwiedzie dryfują na krze ?
Badając życie niedźwiedzi zaobserwowano, że wraz z nadejściem okresu jesienno-zimowego niedźwiedzie czekają na lód, na którym dryfują do Oceanu Arktycznego. Tam zwierzęta mogą żywić się fokami. Niedźwiedzie, które pozostają na wyspach, są zmuszone zadowolić się wodorostami i ptasimi jajami.
Aborygen Arktyki 🙂
Oczywiście oprócz niedźwiedzi Rosyjski Arktyczny Park Narodowy zamieszkują nieznane bliżej w Europie gatunki ptaków.
Na Ziemi Franciszka Józefa mieszka Alczyk / Traczyk lodowy (polarny). W sumie na wyspach zamieszkuje blisko pół miliona ptaków.
Alczyki czasami pokonują odległości 100-200km, aby dotrzeć do wód bogatych w żywność – są wyspecjalizowanymi planktonowcami, ich głównym pożywieniem są drobne skorupiaki.
Zadaniem Rosyjskiego Arktycznego Parku Narodowego jest zachowanie dziedzictwa kulturowego, historycznego i naturalnego zachodniego sektora Arktyki Rosyjskiej. Dla takich celów – zachowanie dziedzictwa – tworzy się właśnie parki narodowe.
Parki Narodowe – Kraina Lamparta
Utworzony w 2012 roku. Wspólna dyrekcja nadzoruje specjalnie chronione obszary przyrodnicze (SPNA) Terytorium Nadmorskiego:
- państwowy rezerwat biosfery „Kjedrowaja Pad” (najstarszy na Dalekim Wschodzie)
- Park Narodowy „Kraina Lamparta”.
Dwa specjalnie chronione obszary przyrodnicze łączy nie tylko położenie, ale także zadania, z których głównym jest zachowanie i odbudowa jedynej na świecie populacji lamparta dalekowschodniego.
„Kraina Lamparta” jest słusznie uważana za „najbardziej koci”, specjalnie chroniony obszar przyrodniczy w Rosji.
W końcu żyją tu jednocześnie cztery gatunki dzikich kotów:
- lampart dalekowschodni,
- tygrys amurski,
- ryś pospolity
- dalekowschodni kot leśny.
Wszystkie, z wyjątkiem rysi, są wymienione w Czerwonej Księdze.
Kraina Leoparda to także największa sieć fotomonitoringu w Rosji – 400 fotopułepek dba o dobrostan zwierząt.
Najrzadszy kot na świecie
Lampart dalekowschodni (Panthera pardus orientalis) jest najrzadszym dużym kotem na świecie. Jego pierwotny obszar zamieszkiwania obejmuje południe Kraju Nadmorskiego Rosji, północny wschód Chin i cały Półwysep Koreański.
Ale dziś mieszka tylko w południowo-zachodniej części Kraju Nadmorskiego i w regionach ChRL graniczących z Rosją.
A jeszcze na początku XX wieku w przybrzeżnych lasach żyły setki lampartów dalekowschodnich, które nigdy nie atakowały ludzi.
Wszystko zmieniło się wraz z początkiem rozwoju gospodarczego Terytorium Nadmorskiego. Lampart okazał się konkurentem dla myśliwych i szkodnikiem dla pasterzy reniferów, co stało się przyczyną jego eksterminacji.
W rezultacie kłusownictwo, coroczne pożary i wylesianie doprowadziły do tego, że na początku nowego tysiąclecia podgatunek był na skraju wyginięcia. Pozostało tylko 35 osobników.
Przeżyły tylko najbardziej skryte zwierzęta. Być może, gdyby nie wysiłki ekologów, teraz lamparty dalekowschodnie mieszkałyby tylko w ogrodach zoologicznych.
Elastyczny charakter i niesamowita ostrożność pozwoliły lampartowi dalekowschodniemu nauczyć się żyć z dwoma groźnymi sąsiadami jednocześnie: większym drapieżnikiem, tygrysem amurskim i najniebezpieczniejszym stworzeniem na Ziemi – człowiekiem.
Dzięki pracy organizacji ochrony przyrody, takich jak АНО «Дальневосточные леопарды» (ANO “Dalekowschodnie lamparty”), pomocy rządu i osobistej Siergieja Iwanowa, Specjalnego Przedstawiciela Prezydenta Federacji Rosyjskiej ds. Ochrony Środowiska, Ekologii i Transportu w 2012 r. , utworzono Krainę Lamparta Park Narodowy.
Pomogło to potroić populację lampartów.
Przyroda „Krainy Lamparta” to kontrastujące połączenie borealnych i subtropikalnych gatunków zwierząt i roślin.
Harmonijnie współistniejąc, tworzą integralne zespoły przyrodnicze o niezrównanych krajobrazach i wyjątkowej bioróżnorodności. I dlatego warto też tworzyć parki narodowe, by takie unikalne obszary i zwierzęta przetrwały.
Zobacz też: Park Narodowy nad brzegiem jeziora
Artykuł powstał w ramach:
Projekt dofinansowany ze środków Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia w ramach Otwartego Konkursu na Dofinansowanie Zdalnych Przedsięwzięć na rzecz Dialogu i Porozumienia w Stosunkach Polsko-Rosyjskich
Zdjęcie wprowadzające – fotografia z Parku Narodowego Kraina Lamparta
