Tallinn i bezpłatny transport publiczny
W zeszłym roku, Tallin (w Estonii) stał się pierwszą europejską stolicą i największym na świecie miastem w którym wdrożono bezpłatny transport publiczny dla wszystkich jego mieszkańców.
Wierzono, że wolny system transportu publicznego przyspieszy rozwój gospodarczy miasta, zachęci ludzi do korzystania z autobusów i tramwajów, zlikwiduje zatory w ruchu.
Minął rok – czy eksperyment był sukcesem czy porażką ?
Tallinn jest stolicą i największym miastem Estonii, małego kraju położonego w północnej Europie z populacją około 1,3 mln osób.
Sama stolica ma około 400 000 mieszkańców.
Ale pomimo swojej wielkości, kraj i jego stolica robią wiele w kierunku czystszego i bardziej progresywnego podejścia do transportu.
W lecie 2012 roku, w Estoni rozpoczęła pracę publiczna sieć ładowania pojazdów elektrycznych – z łatwym sposobem płatności opartym na subskrypcji dla użytkowników.
Po wybudowaniu szybkich stacji ładowania w każdym mieście i większej wiosce, Estonia jako pierwszy kraj zaoferował ogólnodostępną sieć ładowania pojazdów elektrycznych w zeszłym roku.
W tym samym roku, w 2013 roku, Tallin wprowadzono bezpłatny transport publiczny dla wszystkich jego mieszkańców, a tym samym stał się Europejski “stolicą wolnego transportu publicznego”.
Dziś, Tallin wciąż trzyma koronę jako największego miasta na świecie, mającego darmowy transport publiczny.
Minłą rok działania bezpłatnego transportu publicznego, jakie są efekty ?
Bezpłatny transport publiczny przerwał tendencję spadkową w komunikacji publicznej
System transportu publicznego w Tallinie składa się z autobusów, tramwajów, trolejbusów i pociągów podmiejskich.
System w Tallinnie to około 480 pojazdów transportu publicznego, które służą około 400 000 osób, co czyni go jednym z największych systemów w Europie.
Udział transportu publicznego był na poziomie około 40 procent, zanim został wprowadzony darmowy system.
To było jeszcze wtedy stosunkowo wysoki udział w porównaniu do innych miast europejskich.
Bilety były również dość tanie, a emeryci i młodzież korzystali z bezpłatnego transportu publicznego w mieście.
Mimo to udział transportu publicznego wykazały tendencję spadkową od dwóch lat.
Ale od czasu wprowadzenia systemu wolnej taryfy nastąpił wzrost o 12,6 procent udziału transportu publicznego.
Mniej zamożne dzielnice w Tallinie odnotowały jeszcze większy wzrost.
Pomimo początkowych obaw co do programu wyraźnie udało się przekonać ludzi do korzystania z transportu publicznego.
Silne poparcie
Jednym popularnym argumentem przeciw bezpłatnemu systemowi transportu publicznego jest to, że jakość usług i komfort dla pasażerów znacznie spadnie.
Jednak według badań przeprowadzonych w Tallinie jest inaczej.
Dla mieszkańców Tallina podróż transportem publicznym stała się lepsza i wygodniejsza od czasu wprowadzenia darmowego systemu.
Wzrost satysfakcji pasażerów jest również wynikiem inwestycji w nowe i nowoczesne autobusy, a także w zelektryfikowane linie kolejowe, wcześniej zaniedbane.
W Tallinn wzrosła również częstotliwość usług transportu publicznego, wyznaczone więcej pasów ruchu dla autobusów w mieście, co dodatkowo zwiększa satysfakcję.
System darmowego transportu w Tallinie jest efektem referendum, które odbyło się w 2012 roku.
W referendum tym 75,5 procent ludzi głosowało za programem bezpłatnego transportu, a 24,5 procent głosowało przeciw.
Wtedy kilka partii politycznych byli sceptycznie nastawione do idei wolnego transportu publicznego.
Wielu polityków uważało, że byłoby to zbyt kosztowne lub po prostu niemożliwe do osiągnięcia.
Ale idea systemu darmowego transportu miała silne poparcie społeczne, a dzięki wynikom w referendum plan został zatwierdzony.
Dzisiaj nikt nie chce zlikwidować programu.
Zdjęcie przedstawia tramwaj w Tallinie, Estonia. Foto: Greta Tamošiūnaitė (CC BY-NC 2.0).
Koszty i korzyści ekonomiczne
Wprowadzenie bezpłatnego transportu publicznego nie było pochopną decyzją.
Różne koszty i potencjalne korzyści zostały starannie oceniane i omówione.
Przed wprowadzeniem darmowego systemu roczny budżet transportu publicznego miasta wynosił 53 mln €. , ale przychody ze sprzedaży biletów wyniosły tylko 17 mln €, z czego 5 mln € pochodziło od ludzi żyjących poza Tallinem.
System transportu publicznego wyraźnie nie pokrywał własnych kosztów.
Wprowadzając bezpłatny transport w Tallinie, miasto ponosi dodatkowy koszt w wysokości 12 mln € – które przede wszystkim oznacza utratę przychodów ze sprzedaży biletów (turyści i ludzie mieszkający poza Tallinem nadal muszą płacić za bilety).
Urzędnicy miejscy uznali to za rozsądną cenę do zapłaty, w szczególności, gdy odnoszono ją do potencjalnych korzyści środowiskowych, gospodarczych i społecznych takiego systemu.
Urzędnicy miejscy uważają, że system wolnej taryfy spowodował impuls gospodarczy dla lokalnych firm w Tallinie.
“My naprawdę stworzyliśmy zachętę do stymulacji lokalnej gospodarki,” mówi Alaküla.
“Zaobserwowaliśmy już, że ludzie spędzają więcej czasu poza domem, jeśli ich mobilność jest bezpłatna. Wychodzą więcej w wieczory i weekendy. “
Odnotowano również inne, bardziej poważne korzyści ekonomiczne.
W okresie od stycznia do listopada 2013 r. urzędnicy poinformowali, że około 10 000 nowych mieszkańców zostało zarejestrowanych w mieście (najnowsze dane pokazują 15 000 nowych mieszkańców).
Było to ilość, która była znacznie wyższa niż w poprzednich przedziałach czasu.
W związku z tym zakłada się, że wzrost jest spowodowany głównie wynikiem wprowadzenia systemu darmowego transportu.
Każde dodatkowe 1000 mieszkańców zapewnia miastu 1 milion € wpływów podatkowych.
Więc nowe dochody podatkowe obejmują dużą część dodatkowych kosztów systemu darmowej taryfy.
I ok. 30 000 mieszkańców w Tallinie jest niezarejestrowanych to ogromny potencjał do jeszcze więcej przychodów podatkowych.
Korzyści środowiskowe i społeczne
Wolna taryfy transportu publicznego oczywiście pomaga poprawić dostępność i mobilność mieszkańców danego miasta – szczególnie dla osób w trudnej sytuacji ekonomicznej.
To trudniejsze i jeszcze za wcześnie, aby określić ilościowo długoterminowe korzyści dla środowiska wynikające z darmowych środków transportu publicznego.
Ale nawet tutaj można sobie wyobrazić pewne oczywiste pozytywne rezultaty, jak ludzie rezygnują z samochodów, co prowadzi do zmniejszenia zanieczyszczenia i zatorów.
Natężenie ruchu samochodowego spadło o 15 procent w pierwszym kwartale 2013 roku, w porównaniu do poziomu na koniec 2012 roku.
Ogółem wykorzystanie samochodów w Tallinie zmniejszyło się o 9 proc.
Obok systemu darmowej taryfy, zmieniono opłaty parkingowe – gwałtownie wzrosły, co zniechęca do dalszego korzystania z samochodów.
Oczekuje się, że system wolnej taryfy spowoduje redukcję emisji CO2 o 45 000 ton rocznie.
Inną korzyścią jest zmniejszenie hałasu, jest mniej samochodów na drogach a elektrycznych pojazdy transportu publicznego – trolejbusy i tramwaje – są wprowadzane.
Wydzielone pasy autobusowe pozwalają aby ruch bardziej płynnie poruszał się po mieście.
Pojawiła się również dodatkowa korzyść z obniżenia średniej długości czasu podróży o 10 procent – ludzie do celu docierają znacznie szybciej niż wcześniej.
Po roku doświadczeń, bezpłatny transport publiczny okazał się sukcesem w Tallinie.
System wolnej taryfy zatrzymał trend spadkowy dla systemu transportu publicznego miasta i zachęcił ludzi do pozostawienia samochodów w domu.
Eksperyment w Tallinie był tak skuteczny, że inne gminy estońskie także wprowadzają podobne systemy darmowego transportu dla swoich mieszkańców.
Wyniki w Tallinie są zachęcające, gdyż może to przyczynić się do przyspieszenia planów podobnych systemów transportu publicznego w innych dużych miastach, w Europie i na całym świecie.
Tallinn to sukces na pełną skalę w świecie rzeczywistym, pokazuje że bezpłatny transport publiczny jest możliwy
i że może to mieć istotne korzyści społeczne, środowiskowe i ekonomiczne dla miasta.
Autor oryginalnego tekstu: Simon Leufstedt, licencja (CC BY-NC 4.0)
